RBI ఆంక్షలతో బ్యాంకుల వద్ద హడావిడి – డిపాజిట్ల భద్రతపై ప్రజల్లో ఆందోళన
RBI ఆంక్షలతో బ్యాంకుల వద్ద హడావిడి – డిపాజిట్ల భద్రతపై ప్రజల్లో ఆందోళన
భారతీయ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో ఇటీవల చోటుచేసుకున్న పరిణామాలు ప్రజలను ఆందోళనకు గురిచేస్తున్నాయి. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (ఆర్బీఐ) తీసుకున్న నిర్ణయాలు, బ్యాంకుల ఆర్థిక పరిస్థితులు, డిపాజిట్లపై ప్రభావం వంటి అంశాలు ప్రజలను బ్యాంకుల వైపు పరుగులు పెట్టేలా చేస్తున్నాయి. ఈ పరిణామాలను వివరిస్తూ, వాటి ప్రభావాలను విశ్లేషిస్తూ ఈ వ్యాసం రూపొందించబడింది.
ఆర్బీఐ వడ్డీ రేట్ల తగ్గింపు
2025 ఫిబ్రవరి 7న, ఆర్బీఐ గవర్నర్ సంజయ్ మల్హోత్రా మానిటరీ పాలసీ కమిటీ సమావేశంలో వడ్డీ రేట్లను 25 బేసిస్ పాయింట్లు తగ్గిస్తున్నట్లు ప్రకటించారు. దీంతో రెపో రేటు 6.5% నుండి 6.25% కు తగ్గింది. గత ఐదేళ్లలో ఇది మొదటిసారి వడ్డీ రేట్ల తగ్గింపు. రెపో రేటు తగ్గింపుతో బ్యాంకులు తక్కువ వడ్డీకే ఆర్బీఐ నుండి రుణాలు పొందగలవు, ఇది కస్టమర్లకు ఇచ్చే రుణాలపై వడ్డీ రేట్లను తగ్గించేందుకు దారితీస్తుంది. ఫలితంగా, వ్యక్తిగత రుణాలు, గృహ రుణాలు, వాహన రుణాలపై వడ్డీ రేట్లు తగ్గుతాయి, ఇది వినియోగదారుల ఖర్చులను తగ్గిస్తుంది.
అయితే, ఈ వడ్డీ రేట్ల తగ్గింపు డిపాజిట్లపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపవచ్చు. బ్యాంకులు డిపాజిట్లపై ఇచ్చే వడ్డీ రేట్లను కూడా తగ్గించవచ్చు, ఇది డిపాజిటర్లకు తక్కువ ఆదాయాన్ని అందిస్తుంది. దీంతో, డిపాజిటర్లు తమ పెట్టుబడులను ఇతర ప్రత్యామ్నాయాల వైపు మళ్లించవచ్చు, ఇది బ్యాంకుల డిపాజిట్ల వృద్ధిని ప్రభావితం చేయవచ్చు.
డిపాజిట్ల వృద్ధిలో క్షీణత
2024 జూన్ 28 నాటికి, బ్యాంక్ డిపాజిట్లు 11.1% పెరుగుదల నమోదు చేసుకోగా, క్రెడిట్ వృద్ధి 17.4% గా ఉంది. డిపాజిట్ల కంటే రుణాల వృద్ధి ఎక్కువగా ఉండటం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. ఆర్బీఐ గవర్నర్ శక్తికాంత దాస్ ఈ పరిస్థితిపై ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు, ఇది బ్యాంకుల లిక్విడిటీ నిర్వహణపై ప్రభావం చూపుతుందని హెచ్చరించారు.
డిపాజిట్ల వృద్ధి తగ్గుదలకు పలు కారణాలు ఉన్నాయి. తక్కువ వడ్డీ రేట్లు డిపాజిటర్లను బ్యాంకు డిపాజిట్ల నుండి మ్యూచువల్ ఫండ్లు, ఇన్సూరెన్స్ ఫండ్లు వంటి ప్రత్యామ్నాయ పెట్టుబడుల వైపు ఆకర్షిస్తున్నాయి. అలాగే, డిజిటల్ పేమెంట్ల పెరుగుదలతో బ్యాంకుల వద్ద నగదు నిల్వలు తగ్గుతున్నాయి, ఇది డిపాజిట్ల వృద్ధిని ప్రభావితం చేస్తోంది.
డిపాజిట్లపై పన్ను రాయితీలు
2025 బడ్జెట్‌లో, ఆర్థిక మంత్రి డిపాజిట్లపై వడ్డీ ఆదాయానికి పన్ను మినహాయింపులను పెంచారు. 60 ఏళ్లలోపు వారికి ఈ పరిమితి రూ.40,000 నుండి రూ.50,000 కు, 60 ఏళ్లు పైబడిన వారికి రూ.50,000 నుండి రూ.1 లక్షకు పెంచబడింది. ఈ నిర్ణయం ద్వారా బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలోకి సుమారు రూ.40,000 నుండి రూ.45,000 కోట్ల వరకు డిపాజిట్లు రావచ్చని ఆర్థిక సేవల కార్యదర్శి ఎం. నాగరాజు తెలిపారు.
పన్ను రాయితీలు డిపాజిటర్లను ప్రోత్సహించి, బ్యాంకుల్లో డిపాజిట్ల వృద్ధికి దోహదపడతాయి. అయితే, వడ్డీ రేట్ల తగ్గింపు కారణంగా డిపాజిట్లపై ఆదాయం తగ్గుతుండటం, ఇతర పెట్టుబడి అవకాశాలు మెరుగ్గా ఉండటం వంటి అంశాలు డిపాజిట్ల వృద్ధిని ప్రభావితం చేయవచ్చు.
బ్యాంకుల రుణాల రద్దు
2015 నుండి 2024 మధ్యకాలంలో, భారతీయ బ్యాంకులు సుమారు రూ.12.3 లక్షల కోట్ల రుణాలను రద్దు చేశాయి. ఇందులో ప్రధానంగా ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకులు భారీ ఆర్థిక ఒత్తిడిని ఎదుర్కొన్నాయి. గత ఐదేళ్లలో ఈ రద్దు మొత్తం రూ.6.5 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది, ఇది మొత్తం రద్దు చేసిన రుణాల 53% కు సమానం.
రుణాల రద్దు బ్యాంకుల ఆర్థిక స్థితిపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపింది. బ్యాంకుల లాభదాయకత తగ్గిపోవడం, నాన్-పర్ఫార్మింగ్ అసెట్స్ (NPAs) పెరగడం వంటి సమస్యలు ఏర్పడ్డాయి. ఇది డిపాజిటర్లలో ఆందోళనకు కారణమై, బ్యాంకులపై విశ్వాసం తగ్గించవచ్చు.
భారతీయ బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో ఇటీవల ఆందోళనకర పరిణామాలు చోటుచేసుకున్నాయి. 2025 ఫిబ్రవరి 7న, ఆర్బీఐ గవర్నర్ సంజయ్ మల్హోత్రా మానిటరీ పాలసీ కమిటీ సమావేశంలో రెపో రేటును 6.5% నుండి 6.25% కు తగ్గించారు. ఈ నిర్ణయం రుణగ్రహీతలకు తక్షణ ఉపశమనం కలిగించినప్పటికీ, డిపాజిట్లపై వడ్డీ రేట్లు తగ్గడం డిపాజిటర్లలో ఆందోళనకు దారితీసింది.
2024 జూన్ నాటికి, బ్యాంక్ డిపాజిట్లు 11.1% పెరుగుదల నమోదు చేసుకోగా, క్రెడిట్ వృద్ధి 17.4% గా ఉంది. డిపాజిట్ల కంటే రుణాల వృద్ధి ఎక్కువగా ఉండటం బ్యాంకుల లిక్విడిటీపై ప్రభావం చూపుతోంది. ఆర్బీఐ గవర్నర్ శక్తికాంత దాస్ ఈ పరిస్థితిపై ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
2025 బడ్జెట్‌లో, డిపాజిట్లపై వడ్డీ ఆదాయానికి పన్ను మినహాయింపులు పెంచబడ్డాయి. 60 ఏళ్లలోపు వారికి ఈ పరిమితి రూ.40,000 నుండి రూ.50,000 కు, 60 ఏళ్లు పైబడిన వారికి రూ.50,000 నుండి రూ.1 లక్షకు పెంచబడింది. ఈ నిర్ణయం బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలోకి సుమారు రూ.40,000 నుండి రూ.45,000 కోట్ల వరకు డిపాజిట్లు రావచ్చని అంచనా.
ఈ పరిణామాలు ప్రజల ఆర్థిక నిర్ణయాలను ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. వడ్డీ రేట్ల తగ్గింపు రుణగ్రహీతలకు లాభదాయకంగా ఉన్నప్పటికీ, డిపాజిట్లపై తక్కువ వడ్డీ రేట్లు, బ్యాంకుల ఆర్థిక స్థితి వంటి అంశాలు డిపాజిటర్లలో ఆందోళనకు కారణమవుతున్నాయి. పన్ను రాయితీలు డిపాజిట్ల వృద్ధికి సహాయపడుతున్నప్పటికీ, బ్యాంకుల రుణాల రద్దు, నోట్ల రద్దు వంటి పరిణామాలు ప్రజలను బ్యాంకుల వైపు పరుగులు పెట్టేలా చేస్తున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో, ఆర్బీఐ, బ్యాంకులు, ప్రభుత్వం సమన్వయంతో చర్యలు తీసుకుని, ప్రజల విశ్వాసాన్ని నిలబెట్టుకోవడం అత్యవసరం.